De historische kern van het dorp Beesd is nog bijzonder gaaf. In 1967 is de kern aangewezen als rijksbeschermd dorpsgezicht, mede vanwege de hoge waarde van de stedenbouwkundige structuur. In Beesd hebben drie versterkte huizen gestaan, die alle zijn verdwenen: het Lage Huis of Huis Wolfswaard, het Blauwe Huis en het Hooge Huis. De nederzetting Beesd ontstond mogelijk bij het eerstgenoemde hof, dat aan de oostzijde van de huidige dorpskern lag. De omgrachte kasteelplaats, die werd aangelegd op de plek waar eerder overslaggronden ten gevolge van een dijkdoorbraak waren afgezet, is tegenwoordig beschermd als terrein van hoge archeologische waarde. Het huis zelf werd in de 19e eeuw gesloopt. Het Blauwe Huis wordt beschouwd als het oudste huis. Het huis lag ten zuidwesten van het dorp, nabij de Linge. Het verdween omstreeks het midden van de 17e eeuw. De tegenwoordige Blauwhuise Brug is naar dit kasteel vernoemd. Het Hooge Huis is aan het eind van de 18e eeuw gesloopt. Nabij de plek van het verdwenen versterkte huis staat tegenwoordig een herenhuis (Hoog Huis), dat gebouwd is op een huisterp. Naast het huis staat een forse vloedschuur.
Het dorp Beesd vormt een gaaf voorbeeld van een gestrekt esdorp, met drie evenwijdige wegen die in de lengterichting van de oeverwal liggen en die op twee plaatsen vorksgewijs op elkaar aansluiten. De plattegrond verraadt een min of meer planmatige aanleg van de Voorstraat. Het regelmatig beloop en de breedte (gemiddeld 18 m) wijzen erop dat deze straat, in ieder geval wat betreft de perceleringen, mogelijk later tot stand is gekomen dan de Midden- en Achterstraat. De Voorstraat werd al in de 14e eeuw als zodanig aangeduid. Zoals in de naamgeving tot uitdrukking komt, vormde de Voorstraat vanouds de belangrijkste weg. Aan het begin van de 19e eeuw stonden langs deze brede hoofdstraat de Nederlands-hervormde kerk en pastorie, de rooms-katholieke kerk en pastorie, een reeks woonhuizen en meerdere boerderijen. Op enkele plekken was sprake van aaneengesloten bebouwing met een kleinstedelijk karakter. Zeer karakteristiek is de dubbele rij geschoren linden, die het straatprofiel in drie banen verdeelt.
